รางวัล ยูเนสโก ( UNESCO Prize ) เป็นกลุ่มหนึ่งของรางวัลซึ่งเป็นที่ยอมรับกัน
ทั่วโลก เพราะมีกฎกติกาและกระบวนการพิจารณาตัดสินรางวัลที่ชัดเจน และ
เป็นรางวัลที่มีอิทธิพลส่งผลกระทบต่อเนื่อง ทั้งต่อตัวบุคคลหรือองค์กรที่ได้
รับรางวัลและประเทศ

รางวัล ยูเนสโก มีหลายรางวัล แบ่งเป็นกลุ่มสาขารางวัลใหญ่ ๆ 5 สาขา คือ
(1) การศึกษา ( Education )
(2) วิทยาศาสตร์ธรรมชาติ ( Natural Science )
(3) สังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ ( Social and Human Sciences )
(4) วัฒนธรรม ( Culture ) และ
(5) การสื่อสารและข้อมูลข่าวสาร ( Communication and Information )
โดย ที่ในแต่ละสาขา ก็มีแบ่งย่อยเป็นสาขาเจาะเฉพาะลงไปอีก เช่น
สาขาวิทยาศาสตร์ ก็มีรางวัลแยกย่อยลงไปอีกเป็น รางวัลวิทยาศาสตร์ยูเนสโก
(UNESCO Science Prize) รางวัลคาลิงกา (Kalinga) ฯลฯ สาขาสังคมศาสตร์
และมนุษยศาสตร์ ก็มีรางวัลแยกย่อยลงไปอีก เป็นรางวัลยูเนสโกสำหรับ
การศึกษาสิทธิแห่งมนุษยชน ( UNESCO Prize for Human Rights Education )
รางวัลสำหรับสันติศึกษา ( UNESCO Prize for Peace Education )
องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (United Nations
Educational, Scientific and Cultural Organization) หรือ ยูเนสโก (UNESCO)
เป็นทบวงการชำนัญพิเศษของสหประชาชาติ ก่อตั้งโดยได้มีการลงนามในธรรมนูญ
ขององค์การ เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2488
ประเทศไทยเข้าเป็นสมาชิกองค์การยูเนสโกเมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2492 นับ
เป็นประเทศสมาชิกลำดับที่ 49 และคณะรัฐมนตรีได้มีมติแต่งตั้ง คณะกรรมการ
แห่งชาติว่าด้วยการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ
(National Commission for UNESCO) เพื่อให้เป็นไปตามกฎบัตรของยูเนสโก
โดยมีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ เป็นประธาน, ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ
เป็นรองประธาน, และ รองปลัดกระทรวงศึกษาธิการ (ฝ่ายการต่างประเทศ)
เป็นเลขาธิการ
รายนาม 20 บุคคลสำคัญของไทยที่ได้รับการยกย่องจาก UNESCO ให้เป็น
บุคคลสำคัญของโลก
1. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
ทรง เป็นคนไทยพระองค์แรกที่ได้รับเกียรติจากยูเนสโกประกาศยกย่องให้
เป็นบุคคล สำคัญของโลก เนื่องในโอกาสฉลองวันประสูติครบ 100 พรรษา
เมื่อวันที่ 21 มิถุนายน 2505
2.สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัติวงศ์
ทรงได้รับการยกย่อง เนื่องในโอกาสฉลองวันประสูติครบ 100 พรรษา เมื่อวันที่
28 เมษายน 2506
3. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 2
แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์
ทรง ได้รับการยกย่องจากยูเนสโก เป็นบุคคลสำคัญของโลก สาขาวรรณกรรม
เนื่องในโอกาสฉลองวันพระราชสมภพครบ 200 พรรษา เมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2511
4. พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 พระราชโอรสใน
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระศรีพัชรินทรา
บรมราชินีนาถ
ทรง ได้รับการถวายพระราชสมัญญา “สมเด็จพระมหาธีราชเจ้า” ยูเนสโกยกย่อง
ให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านวัฒนธรรม เนื่องในโอกาสฉลองวันพระราช
สมภพครบ 100 พรรษาเมื่อวันที่ 1 มกราคม 2524
5.สุนทรภู่ กวีเอกครั้งรัชกาลที่ 2
ยู เนสโกได้ประกาศยกย่องให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านวรรณกรรม
เนื่องในโอกาสฉลองวันเกิดครบ 200 ปี เมื่อวันที่ 26 มิถุนายน 2529
นับเป็นสามัญชนคนแรกที่ได้รับเกียรตินี้
6. ศาสตราจารย์ พระยาอนุมานราชธน (ยง เสถียรโกเศศ) นักปราชญ์
และนักวัฒนธรรมสำคัญของไทย
ยู เนสโกประกาศยกย่องให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก ผู้มีผลงานดีเด่นด้าน
วัฒนธรรมระดับโลก เนื่องในโอกาสครบรอบ ชาตกาล 100 ปี เมื่อวันที่
14 ธันวาคม 2531
7. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
ทรง เป็นพระสงฆ์รูปแรกที่ได้รับการถวายพระเกียรติจากยูเนสโก ประกาศ
ให้เป็นบุคคลผู้มีผลงานดีเด่นด้านวัฒนธรรมระดับโลก เนื่องในวาระฉลอง
วันประสูติครบ 200 ปีเมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2533

8. พลตรีพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์
เป็น คนไทยที่ยูเนสโกยกย่องให้เป็นผู้มีผลงานดีเด่นด้านวัฒนธรรมระดับโลก
เนื่องในวาระฉลองวันประสูติครบ 100 ปี เมื่อวันที่ 25 สิงหาคม 2534
9.สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก
ทรง ได้รับการถวายพระสมัญญา “พระบิดาแห่งการแพทย์ไทย” เมื่อปี 2535
ยูเนสโกได้ประกาศยกย่องให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษา
วิทยาศาสตร์การแพทย์ การพยาบาลและการสาธารณสุข เนื่องในวาระ
ฉลองครบรอบ 100 ปีวันคล้ายวันพระราชสมภพ เมื่อวันที่ 1 มกราคม 2535
10.เมื่อปี 2539 เนื่องในโอกาสที่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงครอง
สิริราชสมบัติครบ 50 ปี
ยูเนสโกได้ประกาศ ยกย่องและร่วมฉลองในวาระมงคลดังกล่าวเมื่อวันที่
9 มิถุนายน 2539
11.สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี
ทรง ได้รับการยกย่องให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษา
วิทยาศาสตร์ประยุกต์ : การพัฒนามนุษย์ สังคมและสิ่งแวดล้อม
เนื่องในวาระฉลองวันพระราชสมภพครบ 100 พรรษา เมื่อวันที่
21 ตุลาคม 2543
12.ศาสตราจารย์ ดร. ปรีดี พนมยงค์ หรือหลวงประดิษฐ์มนูธรรม
ยู เนสโกประกาศให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านส่งเสริมสันติภาพ เสรีภาพ
และประชาธิปไตย เนื่องในโอกาสฉลองชาตกาลครบ 100 ปี เมื่อวันที่
11 พฤษภาคม 2543
13.พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5
ทรง ได้รับการถวายพระราชสมัญญา “พระปิยมหาราช” ทรงได้รับการยกย่อง
เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษา วัฒนธรรม สังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์
การพัฒนาสังคม เนื่องในโอกาสฉลองวันพระราชสมภพครบ 150 พรรษา
เมื่อวันที่ 20 กันยายน 2546
14. หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล
บุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษา วัฒนธรรม (วรรณคดี) และการสื่อสาร
เนื่องในโอกาสฉลองวันเกิดครบ 100 ปี เมื่อวันที่ 24 ตุลาคม 2546
15.พระ บาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 พระราชโอรส
ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยและสมเด็จพระศรีสุริเยน
ทราบรมราชินี
ทรง ได้รับการถวายพระราชสมัญญาว่า “พระบิดาแห่งวิทยาศาสตร์ไทย” ทรง
ได้รับการยกย่องจากยูเนสโกให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษา
วิทยาศาสตร์ วัฒนธรรม สังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์และสื่อสารมวลชน
เนื่องในโอกาสฉลองวันพระราชสมภพ 200 พรรษา ในวันที่ 18 ตุลาคม 2547
16.นายกุหลาบ สายประดิษฐ์ หรือนามปากกาว่า “ศรีบูรพา” นักเขียน
นักประพันธ์ นักหนังสือพิมพ์มีชื่อของไทย
ได้ รับการยกย่องจากยูเนสโกให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านนักเขียนและนัก
หนังสือพิมพ์ เนื่องในโอกาสครบรอบชาตกาล 100 ปี เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม 2549
17.ท่านพุทธทาสภิกขุ (พระธรรมโกศาจารย์)
ได้ รับการยกย่องจากยูเนสโก ให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก ด้านการศึกษา ศาสนา
วัฒนธรรม และสันติภาพ เนื่องในโอกาสครบรอบชาตกาล 100 ปี เมื่อวันที่
27 พฤษภาคม 2549
18.พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงษาธิราชสนิท
ทรง เป็นคนไทยที่ได้รับการยกย่องจากยุเนสโกให้เป็นบุคคลสำคัญของ
โลกด้าน วรรณกรรม การศึกษา การแพทย์ การสาธารณสุข และการต่าง
ประเทศ เนื่องในวาระฉลอง 200 ปีวันคล้ายวันประสูติ เมื่อวันที่
9 กรกฎาคม 2551
19.นายเอื้อ สุนทรสนาน
ได้รับการยกย่องให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก สาขาวัฒนธรรม ดนตรี
ไทยสากล เนื่องในโอกาสครบรอบชาตกาล 100 ปี เมื่อวันที่
21 มกราคม 2553
20.พลตรี ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช
ได้ รับการยกย่องจากยูเนสโกให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษา
วัฒนธรรม สังคมศาสตร์และสื่อสารมวลชน เนื่องในโอกาสครบรอบ
ชาตกาล 100 ปี ในวันที่ 20 เมษายน 2554 นับเป็นคนไทยลำดับที่
20 นับเป็นเกียรติประวัติแก่ประเทศไทยอย่างยิ่งอีกครั้งหนึ่ง

   แหล่งอ้างอิง